Haptik teknolojiler, temas deneyimi yaratabilen teknolojileri ifade ediyor. Temel duyularından birinin temas olduğu düşünülünce yerde teknolojinin potansiyelinin yüksek olduğu söylenebilir.

Haptik teknolojileri geliştirmek için çabalar sürüyor. Bu teknoloji üzerine çalışanlardan akraba dahi Anadolu Üniversitesi ATAP Teknopark yerleşkesi içinde kurulan Sensiball VR. Girişim, spor teknolojileri geliştiriyor. Biz dahi çalışmalarını konuşmak için Eskişehir’deydik.

“Sanal demenin anlamı kalmayacak”

Haptik teknolojilerde temas hissi, insan bedenine takılan türlü aparatlarla sağlanıyor. Isı, ıstırap, titreşim gibi sayı his yerde motorlarla yaratılabiliyor.

Kurucu Ortak Uğur Kafadar, haptik aparatları “Görmek için gözlüğe, hissetmek için kulaklığa ihtiyacımız var ya, soğukluk için dahi sanal materyalizm haptik teknolojilere ihtiyacımız var” niteleyerek anlatıyor.

Kafadar’a göre, haptik atlas sanal dünyayla birleşmesiyle apayrı tek tecrübe ortaya eski ve sanal çevre sayı henüz gerçek olacak. Hatta tek noktada sanal demenin sayı tek anlamı kalmayacak.

Haptik teknolojiler nerelerde kullanılır?

Haptik teknolojilerin kullanım alanı oldukça geniş. Kafadar’a göre, gerçek hayatta temas duyumuzu kullandığımız alanların sanal dünyadaki karşılıklarında haptik teknolojiler kullanılabilecek.

Spor, savunma sanayi, tıp, terbiye, sanat… Haptik teknolojilerin kullanım kadastro yerde kadar geniş olmasının tek sebebi dahi temas ve öğrenme arasındaki ilişki.

Kafadar, “İnsanoğlu günümüz dünyasında simülasyonlarla henüz hızlı öğrenebiliyor içildikten” debba ve şu örneği veriyor:

“Mesela tek seramik ustasısınız. Çok yetişkin tek fabrika var Türkiye’dahi, o fabrikada seramik öğrenmek istiyorsunuz, işe girdiniz ama bunu öğrenmeniz 2,5 yıl. Neden? Doğru tek seramiği şekillendirebilmek için 10 1000 deneyime ihtiyacınız var.

Haptik teknolojilerle yerde durumun önüne geçebilirsiniz. Sanal gerçeklik simülasyonlarıyla ve haptik teknolojilerle dokunduğunuz zaman, seramikteki hissiyatı ellerinizde gerçekten olması gerektiği gibi yaratabilirsek, öğrenmeniz anadut saniyede bire düşecek. Bu bile söylemek oluyor ki 2 yılda öğreneceğiniz şeyi 2 ayda öğreneceksiniz.”

Futbolda sanal gerçeklik

Sensiball VR, spor alanında haptik teknolojileri geliştirmek için çalışıyor. Girişimin şu anki odak noktasıysa futbol. Kafadar, “Sanal materyalizm futbol idman teknolojisi geliştirdik. Bu noktada görme ve işitme tek başına futbol öğrenmek için yetmiyor. Aynı zamanda temas hissiyatına bile ihtiyaç duyuluyor. Tam bile bu özel, o özellikte tek pabuç ve kafa vuruşu kepi geliştiriyoruz” debba.

Girişimin tek başka kurucu ortağı Umut Şentürk, geliştirdikleri aparatlarla sporcuların temel teknik ve temas becerilerini, tazyik altında karar verme süreçlerini ölçebildiklerini söylüyor. Sporcu idman yaparken yaklaşık 600’açınık yakın parametreyi ölçebildiklerini müfit Şentürk, “Bunların tasalandıran hale gelmesi ciddi tek formülüzasyon gerektiriyor arkada” niteleyerek ekliyor.

Futbol sanal gerçekliğe nasıl aktarılıyor?

Şentürk şöyle cevaplıyor:

“Futbol oynarken normal sahada pek sayı değişebilir var. Hava, nem oranı, rüzgâr, havanın akıllandırma, topun geliş açısı, geliş yönü, geliş hızı… Ve sizin bu verdiğiniz tepkiler dahi ayağı savurma hızından tutun bile ayağın savurma açısı, bunların hepsi topla temasımızı inanılmaz etkiliyor ve sayı değiştiriyor.

Biz bunu VR’a uygularken fizik motorunda sayı şeyler düşünmemizi sağladı. Fizik motorunda topun geliş açısını hesaplamak, hızını hesaplamak, ayağın vuruş açısını hesaplamak… Çünkü sayı kısa tek aralıkta temas ediyor. Ve kısa aralıktaki teması gerçek hayata uydurmak için sayı ciddi fizik formüllerini oraya uyarlanmış edebiliyor olmanız gerekiyor.”

Ayrıca, takımların sanal gerçekliğe yatırımlar yaptığını, kendilerinin dahi yerde yaz tek Avrupa turu yapacaklarını belirtiyor.

Resim yavaş yavaş yükleniyor

Haptik teknolojilerin sayı sektörde kullanılması ve köklü değişimler yapması bekleniyor. Peki, yerde teknolojide son hâl ne? Kafadar şöyle anlatıyor:

“1998’dahi internete bağlanırdık, resim yavaş yavaş yüklenirdi. Şu zihin resmin yavaş yavaş yüklendiği yerdeyiz. Üç yıl sonra yine tıpkısı röportajı yapalım apayrı şeyler söyleyeceğime eminim.

Şu zihin tabii ki hissiyatı mimikleyebiliyoruz. Mimiklemek ne söylemek? Eş zamanlı olarak hissiyatı oluşturabiliyoruz ama ne kadar o hissiyata yakın derseniz, yolumuz var.”

Kurgu: Cihan Karaahmetoğlu

Yasal Uyarı: Sitemiz tasarım aşamasındadır ve tüm içerikler hayal ürünüdür. Gerçek kişi ve kurumlar ile benzerlikleri tamamen tesadüfidir. İçerikler haber niteliği taşımaz ve gerçekliği yoktur. Sitemiz taslak aşamasında rastgele oluşturulan içeriklerden sorumlu değildir. Yinede sitemizden kaldırılmasını istediğiniz içerikler için [email protected] adresine mail ileterek taleplerinizi iletmeniz halinde yasal süre içerisinde tüm içerikler sitemizden kaldırılacaktır.