Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü verilerine göre, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Denizlerde Bütünleşik Kirlilik İzleme Programı (DEN-İZ) ile üçer yıllık periyotla tüm denizlerde 423 istasyonda, 11 enstitü ve 3 taharri gemisi ile kirlilik ve kaliteyi izlemeye öncü.

Ortaya kaynak bulgular doğrultusunda 2016’dan itibaren Marmara Denizi’nde çalışmalarını zait Bakanlık, ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü ile 2016 MARMOD FAZ I Projesini ve 2021 yılında ise MARMOD FAZ II projesini hayata geçirdi.

İzleme noktaları artırı

MARMOD FAZ II ile 2021’dahi Marmara Denizi’nde görülen müsilajın etkileri ve nedenlerinin belirlenerek önlemeye yönelik eylem planlarını ortaya koymak için Marmara Denizi’nde izleme nokta sayısı 150 istasyona çıkarıldı.

Marmara Denizi’nde haziran 2021 döneminde 40 sefer günü ve 234 noktada, eylül ayında ise 441 noktada genişletilmiş tek ağla izlemeler gerçekleştirildi.

MARMOD FAZ II projesi kapsamında Marmara Denizi’nin sayısal ikizi oluşturulması çalışmalarına başlandı.

“2023 yılının sonuna kadar tamamlamayı hedefliyoruz”

ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürü Mehrali Ecer, AA muhabirine yaptığı açıklamada, MARMOD FAZ II kapsamında 2021’dahi görülen müsilaj sonrasında Marmara Denizi için fiziksel, biyojeokimyasal ve ekosistem modüllerini içeren 3 boyutlu tek model geliştirildiğini vurguladı.

Ecer, proje kapsamında Marmara Denizi’nin 2021’dahi görülen müsilaj sonrasında sayısal ikizinin oluşturulması çalışmalarına başladıklarını ifade ederek, çalışmanın hangi aşamada olduğuna ilişkin şunları söyledi:

“Şu anda fiziksel oşinografik modelden oluşan bazen bölümlerini tamamlayıp test çalışmalarına başladığımız sayısal ikizin tüm modüllerini 2023 yılının sonuna kadar tamamlamayı hedefliyoruz. 150 noktada yaptığımız izleme sonuçlarını ve Marmara Denizi’ne taşınan kirlilik yüküne ilişkin tüm verileri girerek oluşturacağımız ve materyalizm yerde konudaki öncü çalışmalardan akraba olan Dijital İkiz Projesi sayesinde Marmara Denizi’nde yaşanan müsilaj ve başka kirlilik problemlerini oluşmadan engellemeyi, iyi kalite çokluk ekosisteminin tekrar gelişmesini, hayatî çeşitliliğin artırılmasını, Marmara Denizi’nde ekolojik dengeyi korumayı hedefliyoruz.”

”Geliştirilen üç boyutlu model Marmara’nın ikizi haline gelecek”

Seçili istasyonlarda müsilaj oluşumuna neden olan sıra tabaka yenilebilir yükleri birikiminin karışık için yüksek çözünürlüklü veri toplanacağını müfit Ecer, alansal çözünürlüğü miktarını için seferler sırasında yüksek tek teknoloji olan Scanfish Cihazı ile Marmara Denizi’nde hatlar şeklinde izleme yapılacağını söyledi.

Böylece yeni bileşenler eklenerek geliştirilen üç boyutlu modelin Marmara’nın sayısal ikizi haline getirilmesi sağlanacağını nâkil Ecer, yeni oluşacak veri, gözlem, iş ve senaryonun, web arayüzü ile Bakanlığın Sürekli İzleme Merkezine (SİM) entegrasyonunun bile sağlanacağını vurguladı.

Ecer, “Artırılacak istasyon sayısı ile boğazlar yolu ve karasal kaynaklı su ve yenilebilir yükü bütçeleri henüz hassas şekilde güncellenecek” dedi.

“Marmara’nın fiziksel ve ekolojik durumunu ortaya koyacağız”

ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Barış Salihoğlu bile Marmara Denizi’nin sıcaklık, tuzluluk oranları gibi fiziksel yapısı, farklı akıntılar, döngülerin üç boyutlu olarak modelleneceğini söyledi.

Marmara Denizi’nin ekosistemini kompüter ortamında taklit edeceklerini, bunun üstüne Marmara havzasındaki karalardan yayılı kaynaklardan, şehirlerden olan farklı girdileri bunun içine koyacaklarını ihbarcı Salihoğlu, şöyle sürme etti:

“Farklı sosyoekonomik senaryolar altında Marmara Denizi ekosistemi nasıl değişecek bunu anlamaya çalışıyoruz. İklim önümüzdeki yıllarda nasıl değişir? Günümüz koşullarındaki karbon salımı sürme ederse iklim nasıl değişir? Bunu azaltabilirsek nasıl, artarsa nasıl değişir? Bu farklı senaryolarda tığ Marmara Denizi’nin hem fiziksel durumunu hem ekolojik durumunu ortaya koyacağız.”

Salihoğlu, şehirlerin önümüzdeki 20 yılda nasıl büyüyeceği, farklı senaryolar altında ekosistem yaklaşımı benimsenirse Marmara’yı nasıl etkileyeceği, Marmara’yı çevreleyen tarım alanları, endüstrinin nasıl değişeceği ve yerde değişimlerin iklimle uyumlu değiştirse, denizi nasıl etkileyeceği gibi soruların bile sayısal ikiz sayesinde o anki yanıtlarının alınabileceğini anlattı.

”Birkaç 10 yıl sonrasındaki akıllandırma göreceğiz”

Barış Salihoğlu, “Hem o anki akıllandırma göreceğiz hem dahi az gün sonrası, az ağrı sonrası hatta az 10 yıl sonrasında yerde değişimler nasıl olacak, bunları görüp yöneticilere farklı hal önerileri sunabileceğiz. Yani mevcut hâl sürerse şu riskler var, müsilaj, balıkçılığın azalması, sıcaklıkların sayı artması riski var, insan sağlığına yönelik tehditler olabilir, bunları ortaya diyebileceğiz” niteleyerek konuştu.

Bu sayısal ikiz ile Marmara Denizi’ne özgü biyokimyasal ve ekosistem model geliştirildiğine dikkati cazip Salihoğlu, “Marmara Denizi’nde olan kimyasal döngülerden başlayarak virüsten, yunuslara, balıklara kadar denizdeki eksiksiz ekosistemi, hem yaşayan yaşamı hem dahi yerde yaşayan yaşamı gelenekçilik gibi öğeleri, içine matlûp şekilde gerçekten ihtimal dahi yani materyalizm ilk olacak yapıyı ortaya koyacağız” dedi.

Marmara Denizi’nin sayısal ikizi nasıl çalışacak?

Prof. Dr. Salihoğlu, Marmara sayısal ikizinin nasıl çalışacağına ilişkin şu bilgileri verdi:

“Marmara Denizi fiziksel ve ekolojik 3 boyutlu modeli ile çokluk, havza, hava ve sosyoekonomik girdiler entegre edilecek. Dijital ikiz karar verici, vatandaş, ilim insanı ve tüm son kullanıcılara gerçek zamanlı olarak denizin her noktası ile ilgili görsel sayısal malûmat akışı sağlayabilecek. Bu malûmat ile denizin iyi çevresel duruma gelmesi ve çokluk ekonomisi sektörlerinin ekosistem ve değişerek iklimle uyumlu arifane iyileştirilmesini hedefliyoruz.”

Yasal Uyarı: Sitemiz tasarım aşamasındadır ve tüm içerikler hayal ürünüdür. Gerçek kişi ve kurumlar ile benzerlikleri tamamen tesadüfidir. İçerikler haber niteliği taşımaz ve gerçekliği yoktur. Sitemiz taslak aşamasında rastgele oluşturulan içeriklerden sorumlu değildir. Yinede sitemizden kaldırılmasını istediğiniz içerikler için [email protected] adresine mail ileterek taleplerinizi iletmeniz halinde yasal süre içerisinde tüm içerikler sitemizden kaldırılacaktır.