Yerli füzeler, alık mühimmatlar, İHA ve SİHA’lar… Savunma sanayinin etkili ürünleri yerli foto dedektörleri ile henüz güçlü. Hedefler tam isabetle vuruluyor.

Foto gaz, çipler gibi yarı iletken teknolojisine dayanıyor. O foto dedektörler TÜBİTAK BİLGEM Ulusal Elektronik ve Kriptoloji Araştırma Enstitüsü

bünyesindeki laboratuvarda üretiliyor. Gebze’deki kritik laboratuvar kapılarını Haberler’açınık açtı. 

Dünyada her yıl yaklaşık 1 trilyon tane yonga üretiliyor. Bu her kişi için ortalama 130 yonga söylemek. Yenilenen teknolojilerle dahi yonga kullanımı giderek artıyor.

Özel kıyafetli personel çalışıyor

Türkiye’dahi ise yonga üretimi sınırlı. Ancak stratejik yarı-iletken ihtiyaçlar zaman öncelik. Özgün üretim teknolojileri kullanılıyor. 

YİTAL sorumlusu Aziz Ulvi Çalışkan şu şekilde anlatıyor:

“Lazer arayıcı başlıklarda kullanılan füzelerdeki dedektörleri tığ üretiyoruz ve yüzde yüz başarıları vardır. Bir tane beraberce sıkıntı olmadan hem teslimatta hem vurma doğruluğunda müthiş tek doğruluk ve muvaffakıyet yaşanmıştır. Burada ihaların yerli olması mühimmatın yerli olması yarı iletken dedektörün yerli olması başarıda sayı yetişkin tek etken olmuştur.

İki vardiya ile üretim yapılıyor. Sabah 8 gece 5 arasında zaman vardiya, öğleden sonra 3 ile gece 23 arasında bile ikinci vardiya var. İki vardiyada üretim yapıyoruz. Toplam 55 kişiyiz tasarımda ise 26 arkadaşımız var.”

Laboratuvarda elektronik mühendisleri, kimyagerler ve fizikçiler görev alıyor. Eğitimlerini Türkiye’dahi saha gençler arasından seçildiler.

Üretim 1000 metrekare temiz alanda gerçekleşiyor. Ortama en ufak partikülün girmemesi için önlemler üst düzeyde. Çalışanlar partikülleri önlemek namına kozmetik ürün da kullanmıyor.

Tesiste devre tasarımı, maskeleme, pul üzerinde test, devre testi ve yaşlandırma süreçleri yapılıyor. Ekipler arasında işbirliği üst düzeyde. Personeller operatör titizliliği ile çalışıyor.

200 adımda yonga üretimi

Kimya mühendisi Fatma Betül Akgül Taner ise mikro çipin herhangi tek stres altında olmaması gerektiğini söylüyor:

“Dolayısıyla tek pul üzerine ne kadar sarsıntı verirseniz ne kadar hassas

davranmazsanız onun üzerine o kadar stres olacaktır. Bu stres neyi gösteriyor? Pul yüzeyindeki bükülmeye sebep oluyor. Bu çevrilme dahi oluşturduğumuz mikroçip açısından istenmeyen tek hâl. Dezavantaj tek hâl. O yüzden maksimum hassasiyet ile davranmaya gayret ediyoruz.”

Üretim aşaması 200 adımdan oluşuyor. Mikroskop altındaki kontroller her aşamada tekrarlanıyor. Üretimde hataya yer verilmiyor. 

Mühendis Ahmet Kartal şöyle konuşuyor:

“Teknolojisi yaptığımız iş nano, nano işlem, mikro seviyelerinde sayı küçük işlemler az işlemler yapıyoruz. Çok maliyetli iş. O yüzden hassas tek iş. Herkesin emeği var. Tüm 70 milyonun emeği var. Daha açıkçası milli tek iş yapıyoruz. Hassas olmaya çalışıyoruz.”

YİTAL milli devreleri üretiyor

Akıllı kimlik kartlarının tek kısmında yine YİTAL’in imzası bulunuyor. Türkiye’dahi üretilen ilk mikro işlemci yine yerde laboratuvardan artık. Kaynak kodlardan yararlanılmadı. Askeri projelerde yerde teknoloji henüz bile geliştirilerek kullanılacak. 

Tüm Devre Tasarım Grubu Yöneticisi Yaman Özelçi, “Mikron teknolojisi, yerde uzay

Marsa giden yada F-16 larda bile kullanılan teknoloji. Biz yerde teknolojiye şu zihin erişmiş durumdayız ve şu zihin tamamen kendi hücre kütüphanemiz kendi tasarım akışımız kendi üretimimiz.” dedi.

Yarı-iletken devre elemanlarının elektronik cihazlarındaki maliyeti yüzde 15’lerde. Ancak tüm dünyayı saran yonga üretim sıkıntısı var. Ülkeler sayı yetişkin miktarlarda yatırıma yöneldi. Üretim kapasitesinde Tayvan ilk sırada. Ardından Güney Kore geliyor. Hollanda ise yonga üretiminde kullanılan teknolojide öne çıkıyor.

YİTAL çipe ihtiyaç duyanlar için dahi hazırlıklarını tamamladı. 

3 1000 500 vafor kapasitelerini olduğunu müfit YİTAL sorumlusu Çalışkan, şu şekilde konuştu:

“Bir vafor dediğimiz zaman bahsettiğimiz boyut yerde yüz milimetrelik silisyum vafor

çipin tasarımına tâbi olarak tek vafor bile kaç tane kırmık olduğu kaç tane yonga

olduğu çipin alanına tâbi. Bu burada görüldüğü gibi 200 tane dahi olabilir 1000

tane dahi olabilir. Dolayısıyla 3 1000 500 çarpı 200 dahi diyebiliriz 1000 dahi diyebiliriz.

Maliyet etkinlik açısından sayı sınırlı yalnız savunma sanayi açısından yüksek performans ve rengi miktar gerektirdiği için şuan laboratuvarımız savunma sanayi için hizmet verebilir. Faydalı fark yaratabilir durumdadır kapasite olarak.

Tasarım kiti geliştirdik. Eskiden kendimiz tasarlayıp kendimiz üretiyorduk. Tam özel tekniği ile çalışıyorduk fakat Türkiye’deki tasarım merkezlerine tek proses tasarım kitimiz hazırlanmadığı için hizmet veremiyorduk. Artık yerde yıl proses tasarım kitimiz hazır. İsteyen TÜBİTAK BİLGEM’açınık başvurup bizim proses tasarımız kitimize ulaşabilir kendi tasarımlarını yapar ve tığ dahi üretilebilir.”

Çip teknolojisi içildikten hayatımızın her alanında. Sağlıkta, ulaşımda ve haberleşmede. Özellikle elektrikli araçların hayatımıza girmesi ile ihtiyaç katlanarak artacak. Teknoloji geliştikçe dahi çipler henüz fazla hayatımızda olacak. 

Haber: Hüseyin Günay

Kamera: Mustafa Oğuz

Yasal Uyarı: Sitemiz tasarım aşamasındadır ve tüm içerikler hayal ürünüdür. Gerçek kişi ve kurumlar ile benzerlikleri tamamen tesadüfidir. İçerikler haber niteliği taşımaz ve gerçekliği yoktur. Sitemiz taslak aşamasında rastgele oluşturulan içeriklerden sorumlu değildir. Yinede sitemizden kaldırılmasını istediğiniz içerikler için [email protected] adresine mail ileterek taleplerinizi iletmeniz halinde yasal süre içerisinde tüm içerikler sitemizden kaldırılacaktır.