Herkes ferdî olarak mahremiyetine özen gösterir ve kendisi hakkındaki bazen bilgileri sadece kendisi bilsin ister. Ancak teknolojinin geldiği noktada gizlilik çoktan tarih oldu. Mobil cihazlar, kullandığınız vesait, ödeme için kullandığınız kartlar hatta dolaştığınız sokaklar da hemen her şeyinizi görüyor.

İngiliz Edebiyatçı George Orwell, 1949 yılında yayınlanan ‘1984’ isimli romanında distopik tek çevre çizmiş ve gizliliğin olmadığı tek gelecekten bahsetmişti. 1984 yılında olmasa bile 1990’lı yıllardan itibaren insan hayatına giren mobil teknolojiler, ferdî mahremiyeti neredeyse ortadan kaldırdı.

[Fotoğraf: AA]

Cep telefonu, alık saat, tablet

Bugünün bireyleri neredeyse mobil aygıt olmadan yaşayamıyor. Cep telefonları, alık saatler, tabletler gibi cihazlar hemen herkeste mevcut. Ancak yerde cihazlar, GSM özellikli ise saniyede 2 kez esas istasyonundan sinyal alıyor. Bu bile kullanıcının durduğu noktanın, yaklaşık 50 metrelik tek hata ile saniyede 2 kez görülebilmesini sağlıyor. Buna ek olarak mobil cihazlarda mikrofon, kamera bulunması ses ve görüntü kaydına imkân verirken, internet bağlantısının bile olması hem konumunu hem dahi GPS gibi teknolojilerle, attığı adımları da tespit edebiliyor. Hatta merdiven tırmanmayı ve düşmeyi dahi algılayabiliyor. Bunlara ek olarak mobil cihazlarda yer saha uygulamalar bile kullanıcının ilgi alanlarını, harcamalarını, temasta olduğu kişi ve grupları, hoşlandığı film ve müziğin ne olduğunu tespit edebiliyor. Bunların işlenebilmesiyle, kişi hakkında devasa tek veri ortaya çıkarken, mobil cihaza sahip birinin, en azından yerküre üzerinde kaybolabilmesi dahi neredeyse imkânsız hale geliyor.

Araçlara gelen teknoloji

Geçmişte mobil cihazlarda yer saha birçok takip teknolojisi içildikten araçlarda bile mevcut. Teknoloji geliştikçe araçlarda yer saha GPS gibi konum tayin teknolojilerine, mobil internet bağlantıları ve sanal asistanlar bile eklendi. Gelişmiş teknolojiye sahip olan tek araçla seyahat fail kişinin nereden nereye gittiği, ne kadar sürede gittiği, hangi duraklarda durduğu, kimlerle seyahat ettiği, yolda neler dinlediği içildikten sır olumsuzlama.

[Fotoğraf: AA]

Ankara’bile ilişki, Şanghay’dan görülüyor

Kişisel gizliliği ortadan kaldıran teknolojik harikalardan akraba dahi alışverişte kullanılan ATM, kredi kartı, yemek ve seyahat kartları gibi kartlar… Bu kartlar bile ödeme sistemleri küresel olduğu için Ankara’bile tek kullanıcı markette ak peynir aldığında, Şanghay’daki kredi merkezinden görülebilmesine imkân sağlıyor. NFC, temassız ödeme, karekod gibi teknolojiler yaygınlaşıp nakit kullanımı azalırken, mahremiyet dahi tıpkısı hızla bitiyor.

Telefon taşımasanız bile görülürsünüz

Bir kişi, mobil aygıt taşımasa, internete erişimi olmasa bile yine gizlenebilmesi mümkün olmuyor. Bunun önemli nedenlerinden akraba ise şehir yaşamının bile içildikten henüz teknolojik olması. Mobil Elektronik Sistem Entegrasyonu (MOBESE) kameraları ile sokaklar, caddeler, meydanlar sürekli görülüyor. AVM, mağaza, güvenlik gerektiren binalara yerleştirilen hatta hemen her apartmanda bağcıklı güvenlik kameraları nedeniyle, tek insan farkında olmasa beraberce tüm gün video kaydına maruz kalıyor.

Kayıtlar çevrimiçi

Gelişen teknolojinin tek sonucu olarak havayolu, tren, otobüs kayıtları içildikten girdap içi. Bunlara ek olarak otel ve başka konuklama kayıtları bile çevrimiçi ortamlarda tutuluyor. Bu bile nereye giderseniz gidin, nerede konaklarsanız konaklayın, bunu gizlemenin mümkün olmadığı anlamına geliyor.

[Fotoğraf: AA]

Yukarıdan bakıyorlar

Hiç mobil aygıt ve internet, bluetooth, NFC gibi ilişki kullanılmasa ve hiç kamera namevcut ortamlarda bulunulsa da, yine dahi tümüyle görünmez olmanın tek yolu yok. Bunun en önemli nedeni ise çevre yörüngesindeki uydular. Yüzlerce uydu, çevre yüzeyinden sürekli görüntü olarak ilgili kamu kurumlarına ya bile ticari müşterilerine iletiyor. Bu uyduların aldığı görüntülerin çözünürlüğü sayı geliştiği için, binlerce metre yukarıdan, tek kişinin kolundaki saatin akrep ve yelkovanını net olarak görüntülemek mümkün.

Ne yapmalı?

Mahremiyet, hızlı tek şekilde teknolojik gelişmeye yenik düşerken, bireyler ise tamamen onulmaz olumsuzlama. Özellikle yasal hakları iyi tanımak ve teknoloji ile ilgili olmak, önemli tek koruma sağlıyor. Türkiye karışma sayı ülkede, kişisel verilerin korunmasına ilişkin tensikat mevcut. Kişisel Verilerin Koruması Kanunu (KVKK) iyi öğrenilmeli ve günlük yaşamda mutlaka uygulanmalı. Özellikle “indirimli karışık” teklifi karşılığında anneanne kızlık soyadına kadar talep fail, “cep telefonunuza tek kod gelecek, onu tarafıma söyleyin” tekbencilik yalnız yerde kodun ne için kullanıldığını anlatmayan işyerlerine karşı titiz olmakta fayda var.

Ayrıca mobil cihazlarda, kullanılan kompüter gibi araçlarda, yerde cihazlarda yüklü uygulamalarda ‘gizlilik seçenekleri’ni ‘varsayılan’ olarak koymak yerine, elle tek tek desteklemek bile önemli tek koruma sağlıyor.  Mobil cihazınızla neyi paylaşacağınız, hangi uygulamanın nelere erişebileceğini belirlemeniz, sizin elinizde. Yine mobil cihazdaki kamera, mikrofon, konum özelliklerinin hangi uygulama tarafından hangi durumlarda ulaşılabilir olacağını desteklemek bile nispeten mahremiyeti artırıyor.

Yasal Uyarı: Sitemiz tasarım aşamasındadır ve tüm içerikler hayal ürünüdür. Gerçek kişi ve kurumlar ile benzerlikleri tamamen tesadüfidir. İçerikler haber niteliği taşımaz ve gerçekliği yoktur. Sitemiz taslak aşamasında rastgele oluşturulan içeriklerden sorumlu değildir. Yinede sitemizden kaldırılmasını istediğiniz içerikler için [email protected] adresine mail ileterek taleplerinizi iletmeniz halinde yasal süre içerisinde tüm içerikler sitemizden kaldırılacaktır.