Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) Genel Müdürü Temel Kotil, gazete mensuplarına yürüttükleri çalışmalara ilişkin şirkette malûmat verdi. Kotil’in sunumunun akabinde TUSAŞ tesislerinde teknik gezi düzenlendi. Bu sırada ilgili birimlerin yöneticileri tarafından projelere ilişkin güncel hâl paylaşıldı.

Buna göre, Atak helikopterinden şu ana kadar 74 tane teslim edildi. Türkiye’deki ihtiyaçlar için 83 adetlik teslimat öngörülüyor. Atak helikopterinin üretimine yönelik olarak 2028’açınık kadar üretim lisansı bulunuyor.

2023 yılında Filipinler’açınık 2, tek başka ülkeye dahi 2 helikopter teslimatı planlanıyor. Atak helikopteri ihraç edilecek yeni ülkede yerli olarak geliştirilen burun topunun bile kullanılması amaçlanıyor.

T70 genel maksat helikopterlerinin 5’incisi Hava Kuvvetleri Komutanlığına teslim edilecek. T70 helikopterinden 2023 yılında toplam 12 adetlik teslimat hedefleniyor.

Sikorsky lisansı altında üretilen T70 helikopteri için ilk aşamada 38 adetlik tek üretim gerçekleştirilecek. ABD Kongresinden alınacak onayın akabinde yerde sayının 109’a ulaşması planlanıyor. Sikorsky projenin devamı için girişimlerini sürdürüyor, TUSAŞ bile çalışmalarını üretimin sürme etmesine yönelik sürdürüyor.

Gökbey helikopterinde jandarmaya 3 adetlik teslimatı bile yerde yıl gerçekleştirilecek. 2 ve 3. helikopterlerin üretim hattındaki çalışmaları sürme ediyor.

Atak-2 helikopteri ortaya çıkıyor

Atak-2 helikopterinin ilk prototipinin gövde ve kuyruğu yetişkin oranda tamamlandı. Helikopterin orta gövdesi Coşkunöz tarafından üretilerek TUSAŞ’a teslim edildi. Atak-2 helikopterinin şubat ayında iniş takımlarının üzerine alınması hedefleniyor. Helikopter için Ukrayna’dan temin edilen motorlar bile yakın zamanda şirkete ulaşacak.

TUSAŞ helikopter üretim hatlarında haricen tedarik edilecek parçalarda sorun yaşanmaması durumunda ayda 2 tane üretebilecek altyapıyı oluşturdu.

Şirket sahip olduğu kabiliyetlerle helikopterlerin pallerini kendisi üretebilir noktaya geldi. Bu kabiliyet Anka’nın pervanelerde dahi kullanılıyor.

İnsansız hava araçlarından Anka’bile 90’ıncı uçağın montajına başlandı.

Türkiye’nin “jetleri” Hürjet ve Milli Muharip Uçak

Hürjet’te ilk uçuşu yapacak prototip uçağın iniş takımları takıldı, motoru bile yerde ağrı gelecek. Uçak yaklaşık 10 1000 parçadan oluşacak. Bir yandan bile metanet için üretilen prototip üzerinde statik testler gerçekleştirilecek. Dayanım testleri için uçacak uçağın uygun aynısı üretiliyor. Testler sırasında, uçağın başına havada ne gelebilecekse yerde uygulanmaya çalışılacak. Bu ağrı başlayacak statik testlerde uçağa 30 farklı yükleme yapılacak, 3 1000 500 farklı veri toplanacak. Özellikle iniş takımı, kanadın gövdeyle bağlandığı yerler ve motorun bağlantıları gibi kritik noktalara yükleme yapılacak. Dayanım testlerinin başarıyla tamamlanmasının akabinde Hürjet’in ilk uçuşunu yapması planlanıyor.

İniş takımları üzerine kırılan Milli Muharip Uçağın ilk prototipinin tüm yapısal unsurları tamamlandı. Uçağın motor entegrasyonu gerçekleştirildi. Bugün itibarıyla uçağın hidrolik testlerine başlanacak.

Milli Muharip Uçak son montaj hattında hangardan çıkmaya hazırlanırken tek yandan Iron Bird ve simülatör üzerindeki testler yoğun şekilde sürüyor. Bu çalışmaları yer testleri izleyecek.

Yasal Uyarı: Sitemiz tasarım aşamasındadır ve tüm içerikler hayal ürünüdür. Gerçek kişi ve kurumlar ile benzerlikleri tamamen tesadüfidir. İçerikler haber niteliği taşımaz ve gerçekliği yoktur. Sitemiz taslak aşamasında rastgele oluşturulan içeriklerden sorumlu değildir. Yinede sitemizden kaldırılmasını istediğiniz içerikler için [email protected] adresine mail ileterek taleplerinizi iletmeniz halinde yasal süre içerisinde tüm içerikler sitemizden kaldırılacaktır.

CES 2023’açınık katılmak üzere ABD’dahi bağcıklı Bakan Varank, ülkedeki temaslarının son gününde teknoloji ve inovasyonun kalbinin attığı Silikon Vadisi’ni ziyaret etti.

İlk olarak Kaliforniya’daki en yetişkin üretim tesislerinden akraba olan ABD’li elektrikli otomobil üreticisi Tesla’nın Fremont Fabrikası’nda incelemelerde bağcıklı Varank, şirketin geliştirdiği otomobiller ile üretim modeli hakkında malûmat öncü ve Tesla yöneticileriyle toplantı gerçekleştirdi.

Tesla’nın fabrikasının akabinde taharri motoru teknolojisi, girdap içi reklamcılık, biçimleri teknik ve kompüter yazılımı gibi alanlara odaklanan ABD’nin teknoloji devlerinden Google’ın genel merkezini ziyaret fail Varank, burada yetkililerden şirketin çalışmalarına ilişkin malûmat öncü.

Varank, henüz sonra Stanford Üniversitesi Kanarya Erken Kanser Teşhisi Merkezi’nde incelemelerde bulundu. Kanser erken teşhisi ve tahmin stratejileri üzerine icraat yürüten merkezde Varank, merkezdeki çalışmalara liderlik fail Prof. Dr. Utkan Demirci ve Doç. Dr. Gözde Durmuş ile görüş alışverişinde bulundu.

Stanford Üniversitesi’nde Türk diasporasıyla bile mülâki Varank, Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) ABD Şubesi, ETAC ve Diyanet Vakfı Silikon Vadisi Şubesi üyeleriyle tek araya geldi.

Ayrıca Varank, startup ekosistemi BootUp World’dahi girişim sermayesi temsilcileriyle tek toplantı gerçekleştirdi.

Bakan Varank’a söz konusu ziyaretleri sırasında Türkiye’nin Washington Büyükelçisi Hasan Murat Mercan, Türkiye’nin Los Angeles Başkonsolosu Sinan Kuzum, Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi (KOSGEB) Başkanı Hasan Basri Kurt, Kalkınma Ajansları Genel Müdür Yardımcısı Ahmet Şimşek, İSTKA Genel Sekreteri Erkam Tüzgen, Ankara Kalkınma Ajansı Genel Sekreteri Cahit Çelik, Bursa Eskişehir Bilecik Kalkınma Ajansı (BEBKA) Genel Sekreteri Zeki Durak ve İpekyolu Kalkınma Ajansı Genel Sekreteri Burhan Akyılmaz eşlik etti.

[Fotoğraf: AA]

“Togg gibi tek startup Tesla yöneticilerini dahi heyecanlandırdı”

Varank, Silikon Vadisi’ndeki ziyaretlerinin akabinde yaptığı açıklamada, San Francisco’nun teknolojinin gelişiminde önemli katkıları olan tek toprak olduğunu söyledi. Tesla’nın fabrikasına gerçekleştirdikleri ziyarette otomotiv endüstrisindeki elektrifikasyonla beraberce gelen varyasyon ve dönüşümü yerinde görmek istediklerini nâkil Varank, elektrikli araçlarda Tesla’nın öncü tek firma olduğunu kaydetti.

Varank, Tesla yöneticileriyle yaptıkları toplantıya bile değinerek, Togg gibi startup mantığıyla ortaya kaynak tek firmanın Tesla yöneticilerini dahi heyecanlandırdığını aktardı.

Google’bile yapay zeka ekibiyle tek araya geldi

Google ziyaretine ilişkin dahi malûmat veren Varank, şunları söyledi:

“Google teknolojide 5 yetişkin global firmadan tek tanesi. Çok farklı çözümlerle materyalizm teknolojinin, teknik sektörünün gelişimini yönlendiriyorlar. Orada bile yapay zeka ekibiyle, Türk yöneticilerle tek araya geldik. Orada benzinli Türk arkadaşlarımızla yapay zeka özelinde neler yapabiliriz, Google’ın çözümlerini Türkiye’deki geliştiriciler, startuplar, teknoloji firmaları nasıl kullanabilirler, o çözümlerin üzerine neler inşa edebiliriz onlarla ilgili istişarelerde bulunduk.

Güzel verimli tek toplantı oldu. Hatta yine otomotiv endüstrisi özelinde kendi geliştirdikleri çözümleri Türkiye’dahi nasıl uygulayabiliriz bunlarla ilgili ufuk gûşu tek istişaremiz oldu.”

[Fotoğraf: AA]

Stanford’bile sağlık teknolojisindeki iş birliği fırsatları ele makbuz

Varank, Stanford Üniversitesi’nde dahi kanserde erken teşhis araştırmaları yapan tek taharri merkezini ziyaret ettiklerini belirterek, şöyle sürme etti:

“Buranın başında Utkan Hocamız var. Türkiye’takt zamanında Milli Eğitim Bakanlığı bursu alarak gelmiş, o bursu ödemiş ama Türkiye’yi unutmayan, Türkiye’takt yüzlerce öğrenciyi kabul etmiş, onlara hocalık yapmış, Türkiye’dahi girişimleri olan tek hocamız. Onlarla bile önümüzdeki dönemde özellikle sağlık alanında nasıl uygulamalar yapabiliriz, Türkiye ile San Francisco arasında nasıl tek köprü oluşturabiliriz, hem Türkiye’takt hızlandırma programıyla firmaları nasıl buraya getirebiliriz, ihtiyaç duyulan araştırmaların tek kısmını nasıl Türkiye’dahi gerçekleştirip ortak projeler yürütebilirizi görüştük. Dünyada şu anda 5 tane kanser erken teşhis taharri merkezi var, bunlardan tek tanesini Türkiye’dahi kurup yerde koca karışma olabilir miyiz, bunları istişare ettik.”

[Fotoğraf: AA]

“Türkiye ile ABD arasında ilmî ilişkileri hızlandıracak programları uygulamaya alacağız”

ABD’dahi yaşan Türk profesyonellerin ülkeleriyle bağını koparmamasının önemsediklerini vurgulayan Varank, “Buradaki hocalarımızla yaptığımız görüşmede beni heyecanlandıran şu oldu; içildikten çevre olaylara sadece ilmî taharri olarak bakmıyor. Bu ilmî araştırmaları nasıl ticarileştirebiliriz, bunları ekonomik değere nasıl dönüştürebiliriz ve tek ürünleşme süreciyle insanlığın yararına çözümleri nasıl geliştirebiliriz bu bakıyor. Türkiye ile ABD arasında yerde tip inisiyatifleri başlatabiliriz, hızlandırma programları gerçekleştirebiliriz” niteleyerek konuştu.

Varank, Türk şirketlerinin ABD’deki laboratuvarlarla nasıl tek araya getirilebileceğine ilişkin görüşmeler yaptıklarını belirterek, “Türkiye ile ABD arasında hem ilmî hem dahi girişimcilik alanlarında ilişkileri henüz hızlandıracak programları önümüzdeki dönemde uygulamaya alacağız” dedi.

Yasal Uyarı: Sitemiz tasarım aşamasındadır ve tüm içerikler hayal ürünüdür. Gerçek kişi ve kurumlar ile benzerlikleri tamamen tesadüfidir. İçerikler haber niteliği taşımaz ve gerçekliği yoktur. Sitemiz taslak aşamasında rastgele oluşturulan içeriklerden sorumlu değildir. Yinede sitemizden kaldırılmasını istediğiniz içerikler için [email protected] adresine mail ileterek taleplerinizi iletmeniz halinde yasal süre içerisinde tüm içerikler sitemizden kaldırılacaktır.

İTÜ Bilgisayar ve Bilişim Fakültesi Yapay Zeka ve Veri Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hatice Köse tarafından otizmli ayakçak his ve streslerini aktarmak için emek başlatıldı.

Prof. Dr. Köse ve proje ekibi, yerde kapsamda sensör ve yapay zeka çözümlerini kullanarak otizmli ayakçak his ve streslerini oyun yoluyla belirleyen robotik sistem geliştirdi.

Projede “Kaspar” isimli evlât benzer tek robotla otizmli çocuklarla terapi oyunları düzenlenip, yerde oyunlar sırasında ayakçak his ile stresleri belirlendi.

Prof. Dr. Köse, EMBOA Erasmus+ projesi kapsamında otizmli ayakçak his ile streslerini tespit etmek için emek başlattıklarını söyledi.

Otizmli ayakçak duygularını sayı iyi ifade edemediğini tamlayan Köse, “Özellikle strese girdiklerinde tedaviye, terapiye yanıt vermiyorlar. Duygularını ve streslerini anlamak kolay olmuyor, yetişkinlerden sayı henüz farklı yansıtabiliyorlar. Bu alanda geliştirilen icraat ve veri setleri hep yetişkinlerin stres ve duygularını tespit etmeyi amaçlıyor. Bu sistemler aile için verimli kullanılamıyor. Biz dahi yerde çalışmayla terapi seansında robotla etkileşimleri sırasında duygularını, farklı sensörlerden gelen verileri yapay zeka desteklenmiş olarak işleyerek anlamayı amaçladık.” niteleyerek konuştu.

Prof. Dr. Köse, yerde kapsamda Kaspar robotunu kullanarak robotik sistem ve yapay zeka desteklenmiş his tanıma modülü geliştirdiklerini anlatarak, şöyle sürme etti:

“Kaspar insansı robotu ve yazılımını İngiltere’dahi otizmli ayakçak terapi süreçleri için geliştirdik. Şu anda pek sayı ülkede otizm terapisinde kullanılıyor. Projemiz kapsamında ülkemizde dahi kullandık. Projemiz dahilinde ‘Kaspar’ robot ile otizmli aile terapi oyunları oynarken türlü alık sensörler vasıtasıyla göz takibi, yüz ifadesi, ses ve postür takibi yapıyoruz. Aynı zamanda tek alık bileklik takarak fizyolojik verilerini dahi takip ediyoruz. Bu alık sensörlerden gelen verileri uzman psikologlar tahlil ediyor, akabinde tığ yapay zeka modelleri geliştirerek ayakçak stres, his ve dikkatlerini anlıyoruz.”

“Türkiye’dahi yaklaşık 25 çocukla yerde çalışmayı gerçekleştirdik”

Proje kapsamında Türkiye, Polonya, İngiltere ve Makedonya’bile farklı evlât gruplarıyla çalıştıklarını ve karşılaştırma yaptıklarını vurgulayan Köse, proje grubunda farklı ülkelerden terapist, hekim ve mühendislerle çalıştıklarını ifade etti.

Prof. Dr. Köse, “Türkiye’dahi işbirliği yaptığımız kreşlere Kaspar robotumuzu götürüp yerde çalışmaları yaptık. Türkiye’dahi yaklaşık 25 çocukla yerde çalışmayı gerçekleştirdik.” dedi.

Projeyi uyguladıkları ayakçak çoğunun okul öncesi çağda olduğunu nâkil Köse, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Çocuklar robota sayı olumlu yaklaştılar. Önce biraz çekindiler. Çünkü ilk kez robot görüyorlar. Ama sonrasında hem çocuklardan hem dahi ailelerden sayı olumlu geri bildirimler aldık. Çocuklar özellikle robotla şarkı söylemeyi ve robotla oynamayı sayı sevdiler. Normal otizm terapi süreçlerinde oynanan oyunlara nitelik taklit oyunlarını robot için dahi geliştirdik. Terapistlerin robotu seanslarda kullanabilmesi için tek grafiklerin mevcut, ayakçak ilgisini maden pekiştireçler olarak sözlü motivasyon cümleleri ve şarkılar bile ekledik. Robot şarkı söylerken raks bile ederek ayakçak ilgisini çekiyor. Terapi oyunları sırasında robotun sorduğu türlü sorulara aile yanıt verdi. Bu süreçte ayakçak robota verdikleri cevapları ve robota olan ilgi ve bağımsız tahlil ettik. Aynı zamanda ayakçak stres ve duygularını anlamaya üzerine yoğun öğrenme tabanlı algoritmalar geliştirdik ve yerde alanda gelecek projelere dahi katkı sağlayabilecek kıymetli bilgiler topladık. Bu projede maksat sadece yerde sistemi geliştirmek olumsuzlama, ayakçak hangi tür mimik nasıl yansıttığını bile otomatik tespit edebilecek ve terapistlerle ailelere dayanak verebilecek sistemlerin özelliklerini dahi ortaya çıkarmaktı.”

“Çocuklar oynarken robotla henüz sayı iletişim kurdular”

Çalışma sonucunda sayı veri elde ettiklerinin altını çizen Köse, şunları kaydetti:

“Çocuklar normalde insanların yüzüne sayı bakmıyor yalnız robotun yüzüne henüz sayı baktılar. Özellikle robotla şarkı söylediklerinde henüz sayı baktıklarını ve ilgilendiklerini gözlemledik. Çocuklar oynarken robotla henüz sayı iletişim kurdular. Bu akıllandırma hem uzmanların gözlem ve analizleri ile hem dahi sensör verilerinden eğittiğimiz yapay zeka modelleri vasıtasıyla tespit ettik.”

Çocukların ilk kez gördükleri tek ortamda ilk kez gördükleri tek robotla çalıştığını dile getiren Köse, sözlerini şöyle tamamladı:

“Robotla emek çocukları sayı heyecanlandırdı. Robot olmasa aile yerde kadar heyecanlı ve motive tek şekilde oyuna girmeyebilirdi. Bu çalışmalarda maksat ayakçak robotla otizm terapisinde kullanılan kimi oyunları oynamasını sağlamaktı. Bu oyunlar sırasında bile ayakçak türlü alık sensörlerle verilerini örtmek ve bunları kullanarak yoğun öğrenme modelleri geliştirip ayakçak his durumunu ve stresini algılamaktı, bu bile muvaffakiyetli olduk. Bu ayakçak his, stres ve ilgilerini sınırlamak sayı önemli.

Çünkü bunu belirlediğiniz zaman pek sayı farklı batılılaşmak, sağlık ya bile terbiye alanında, ayakçak durumuna uyarlanmış olan yardımcı sistemler dahi üretebilirsiniz. Mesela çocuğun his akıllandırma negatife ya bile strese gittiğinde bunu algılayıp sistemin geri bildirimlerini ona göre değiştirebilirsiniz. Orada tapduk rahatlatacak tek oyun oynatabilir ya bile şarkı söyleyebilirsiniz. O yüzden evlât kapanmadan, negatife düşmeden bunu aktarmak ya bile çocuğun ne zaman negatif, ne zaman pozitif his durumunda olduğunu anlayabilmek, terapist ve karı için dahi sayı olumlu tek dayanak olacaktır.”

Yasal Uyarı: Sitemiz tasarım aşamasındadır ve tüm içerikler hayal ürünüdür. Gerçek kişi ve kurumlar ile benzerlikleri tamamen tesadüfidir. İçerikler haber niteliği taşımaz ve gerçekliği yoktur. Sitemiz taslak aşamasında rastgele oluşturulan içeriklerden sorumlu değildir. Yinede sitemizden kaldırılmasını istediğiniz içerikler için [email protected] adresine mail ileterek taleplerinizi iletmeniz halinde yasal süre içerisinde tüm içerikler sitemizden kaldırılacaktır.